تشبیه

تشبیه :

یعنی مانند کردن چیزی به چیز دیگر که به جهت داشتن صفت یا صفاتی با هم مشترک باشند .

هر تشبیه دارای چهار رکن یا پایه است :

۱- مشبه : کلمه ای که آن را به کلمه ای دیگر تشبیه می کنیم .

۲- مشبه به : کلمه ای که کلمه ی دیگر به آن تشبیه می شود .

۳- ادات تشبیه : کلمات یا واژه هایی هستند که نشان دهنده^ء

پیوند شباهت می باشند و عبارتنداز :

همچون ، چون ، مثل ، مانند ، به سان ، شبیه ، نظیر ، همانند ، به کردار و … .

۴- وجه شبه : صفت یا ویژگی مشترک بین مشبه و مشبه به می باشد . ( ویژگی مشترک تشبیه)

 

مثال : علی مانند شیر شجاع است .

علی : مشبه      مانند : ادات تشبیه     شیر : مشبه به       شجاع : وجه شبه

مثال : این درختانند همچون خاکیان           دست ها برکرده اند ازخاکدان

مشبه : درختان    ادات تشبیه : همچون   مشبه به : خاکیان (انسان ها )  وجه شبه : دست بالا بردن

نکته : « مشبه » و « مشبه به » طرفین تشبیه نام دارند

که در تمام تشبیهات حضور دارند اما

« ادات تشبیه » و « وجه شبه » می توانند در یک تشبیه حذف شوند.

در این صورت تشبیه با داشتن دو رکن « مشبه » و « مشبه به » بر قرار است .

مثال : قلب دشمن مثل سنگ است.    اینجا وجه شبه حذف شده که سختی می باشد.

نکته : در تشبیـه وقتی که « وجـه شبه » و « ادات تشبیه » حـذف شود

جای مشبه و مشبه به را جابجا و به واسطه کسره آن ها را به

هم اضافه می کنند که در این صورت به آن اضافه^ء تشبیهی می گوییم.

توجه داشته باشد که اضافه^ء تشبیهی از مضاف و مضاف الیه تشکیل می شود نه از  موصوف و صفت.

مثال : صبح امید     اضافه^ء تشبیهی         توضیح : امید به صبح تشبیه شده

مثال : قامتِ بلند       اضافه^ء تشبیهی نیست چون موصوف و صفت است.

مثال : کتاب ِ دوستم     اضافه^ء تشبیهی نیست چون بین دوست و کتاب رابطه^ء شباهت وجود ندارد.

ترکیباتی مثل : درختِ دوستی ، بارانِ رحمت ، چشمه^ء معرفت ،

آبِ گوارایِ فهم ، نخلِ ولایت ، بارِ غم و … اضافه^ء تشبیهی محسوب می شوند .